“Davranış Bilimleri”, sosyal bilimler içerisinde yeni gelişmekte olan bir bilim dalı olarak oldum olası ilgimi çeker…
Erozyon içinde olan, ataerkil birçok özelliğimizi kaybettiğimiz günümüzde insan ve toplum hayatının her evresiyle ilgili, çok renkli bir mozaik gibi, bol çeşitli ve zengin görünümlü bir sosyal bilim dalı olan “Davranış Bilimleri”nde insanları ve onların yaptıklarının nedenleri daha iyi anlaşılmaktadır…
Günümüzdeki politik, sanatsal, sportif vb yozlaşma içerisinde çokça yakın çevremizdekileri görür, şaşırır, tenkit eder, bazen de o çarkın girdabına isteyerek veya istemeyerek bir şekilde kapılır, bukalemun misali renk ve hatta karakter değiştiririz…
Bilimadamları, rastgele 3 maymun seçip bir kafese kapatmışlar, tepelerine de bir muz salkımı sallandırmışlar…
Muz salkımını gören maymunlar, tellerden tırmanıp salkıma ulaşmaya teşebbüs ettiklerinde üzerlerine basmışlar tazyikli suyu…
Ne olduğuna önce anlam veremeyip, şaşıran maymunlar sırılsıklam tepetaklak yere yuvarlanmışlar, kafaları gözleri dağılmış…
Korkudan mecburen uslu oturmaya başlamışlar…
Bilimadamları ertesi gün kazazede (!) ıslak maymunlardan birini kafesten alıp, yerine yeni bir başka maymun koymuşlar…
Yeni acemi maymun, nereden bilsin diğerlerinin başına gelenleri, muz salkımını daha görür görmez tırmanıp, ulaşmak için tam tırmanmaya teşebbüs ederken, bir gün önce sırılsıklam olup darmaduman olan diğer tecrübeli (!) 2 maymun “Başımızı derde mi sokacaksın ?…” deyip, asılmışlar ayaklarına, vermişler tokadı, yumruğu… Başlamışlar gözucuyla yalanarak muz salkımını aşağıdan uslu uslu seyretmeye, sabahı etmişler….
Bilimadamları ertesi gün ilk günün Kazazede bir diğer ıslak maymunu çıkarıp, onun da yerine bir diğer tecrübesiz (!) maymun salmışlar…
Bu kez, tazyikli su korkusu daha henüz dinmemiş olan ilk günün mağduru ıslak maymun ile 2. günün dayak yiyip içinden “Her halde burada kanunlar böyle işliyor ?…” diye düşünen yüzü gözü dayaktan sargılar içinde olan kuru maymun dalmışlar tekme sille, tokat garibana…
O da tam anlamasa bile, öğreneceğini öğrenmiş, çökmüş diğer ikisinin yanına, uslu uslu geceyi gözleri tavandaki muz salkımında geçirmişler…
Ve 4. gün…
İlk günün son ıslak mağduru dışarı alınmış, bir yeni maymun daha ittirilmiş kafese…
Muz salkımına daha hamleye teşebbüs eder etmez, ilk günden bilgisi olmayan deneyimsiz diğer 2 kuru maymun tarafından yemiş dayağı, çekilmiş bir köşeye…
Sonuçta, neden dayak attığını bilmeyen, tavanda asılı muz salkımına bakmamak için kafalarını öne eğip sabaha kadar uslu uslu oturan 2 kuru maymunla, neden dayak yediğini anlayamayan diğer kuru maymun elde edilmiş Bilimadamları tarafından…
“Öğrenilmiş çaresizlik” diye nitelendirilen bu deney, korkaklıkla ahmaklığın birbirine karıştığı, illa kurunun yanunda yaşın yanmadığının, yaşın yanında da kurunun yanmadığının (!) kanıtlandığı Muz Cumhuriyeti’nde gerçekleştirilmiş…
Ülkemizde de kafesin içinde ve dışında olanlar umarım oraları gerçekten hak edenler olur ?…
EPİRDEN 